Εξόρμηση στον Έβρο

…ή αλλιώς Μελέτη Περιβάλλοντος για όλη την οικογένεια

Με ορμητήριο το Απολιθωμένο Δάσος, ξεκινάμε μια οικογενειακή περιπέτεια στη φύση του δάσους της Δαδιάς και του Δέλτα του Έβρου για να γνωρίσουμε πουλιά αποδημητικά και αρπακτικά στο φυσικό τους περιβάλλον, να απολαύσουμε βόλτες σε δάση βελανιδιάς και μαύρης πεύκης, να δούμε από κοντά ζαρκάδια και ελάφια, σπάνια απολιθώματα και αληθινό μετάξι. Και αφού γευτούμε ωραία παγωτά από φρέσκο γάλα, να φτάσουμε στα σύνορα, που για τους περισσότερους είναι τα «άκρα» της Ελλάδας. Για τους Ακρίτες όμως είναι το «σταυροδρόμι» που τους δίνει την επιλογή να πάνε ακόμα παραπέρα. 

Ένας κούκος ειδοποιούσε τα άλλα ζώα ότι ξένοι πλησιάζουν, την ώρα που ο Ζαχαρίας Μπουμπόπουλος μας υποδεχόταν στην καρδιά του Απολιθωμένου Δάσους της Δαδιάς στη Λευκίμη. Άρχισε να αραδιάζει στο ξύλινο τραπέζι αυγά, ελιές, φέτα, γάλα και δημητριακά για τα παιδιά. «Πήγαινε να δεις αν έχει φυτρώσει καμιά ντομάτα», πρόσταξε στο γιο και σύντομα πρόβαλλε η κόρη κρατώντας σφιχτά την άκρη της μπλούζας της για να μην της πέσουν τα ζαρζαβατικά από το μπαχτσέ. «Ο κόσμος εδώ έρχεται για να ζήσει την εμπειρία που προσφέρει ο Έβρος. Να ανακαλύψει τα σύνορα, τις γεύσεις της περιοχής αλλά πάνω από όλα για να ζήσει το δάσος, το Δέλτα, να δει τα πουλιά. Είμαστε στο κέντρο του νομού, όμως χρειάζονται πέντε μέρες για να δει κανείς όλο τον Έβρο και άλλες δύο για να δει και 2 χώρες ακόμα», μας εξηγεί ο Ζαχαρίας. Σύντομα όμως, μας αποκάλυψε τι σπάνιο βρισκόταν εδώ κοντά μας.

Αρχίσαμε να κατηφορίζουμε προς τη ρεματιά του απολιθωμένου δάσους. Ενός δάσους 40.000.000 ετών, την αξία του οποίου τυχαία ανακάλυψε ο Ζαχαρίας όταν άρχισε να ασχολείται με την περιοχή.  Ο ίδιος έφτιαξε ένα μικρό μονοπάτι, 10 λεπτών για οικογένειες, και ένα μιάμισης ώρας για ερευνητές και άλλους με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη γεωλογία και τα απολιθώματα. Το απολιθωμένο δάσος προκάλεσε την προσοχή του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και πιο συγκεκριμένα του καθηγητή Ευάγγελου Βελιτζέλου από το Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος. Ο ίδιος και η ομάδα του έχουν αναλάβει την επιστημονική επιμέλεια των απολιθωμάτων και του μικρού μουσείου που έχει δημιουργήσει ο Ζαχαρίας για να προστατέψει τα σπάνια ευρήματα, όπως τα απολιθώματα αμπέλου και τους αμμωνίτες που έχουν βρεθεί στο παρακείμενο δάσος.

Καθώς διηγείται, τα μάτια του σπινθηροβολούν από το γνήσιο ενδιαφέρον για τη φύση και την αυθεντική αγάπη για τον Έβρο. Μας μίλησε για το αγροτουριστικό δίκτυο Agrinet, τη συνεργασία επιχειρηματιών της Θράκης για την ανάδειξη ιδιαίτερων προορισμών στην περιοχή, για τη συμβολή του Χρήστου Χατζόπουλου τέως υπερ-νομάρχη Ροδόπης-Έβρου στην προβολή του Έβρου και για τις τόσες σπάνιες και ποιοτικές εμπειρίες που μπορεί να ζήσει μία οικογένεια στη φύση, που τα παιδιά σε μία εβδομάδα μπορούν να έχουν ολοκληρώσει βιωματικά όλη την ύλη της «Μελέτης Περιβάλλοντος» που διδάσκονται σε έξι χρόνια!

Στο Δάσος της Δαδιάς για αρπακτικά

Σε κάτι λιγότερο από ένα τέταρτο με το αυτοκίνητο από το απολιθωμένο δάσος, βρίσκεται το Κέντρο Ενημέρωσης του Εθνικού Πάρκου Δάσους Δαδιάς–Λευκίμης–Σουφλίου. Ο κύριος Σταύρος πριν την ξενάγηση στο Παρατηρητήριο μας υποδέχτηκε σε μια αίθουσα προβολών «για να δείτε τι ψάχνετε στον ουρανό και το δάσος», είπε στα παιδιά. «Δεν θα μπορέσετε να τα δείτε ποτέ από τόσο κοντά».

Ο ήλιος έκαιγε καθώς η ώρα είχε περάσει. «Τώρα που καλοκαιριάζει, είναι καλό να έρχεστε όσο το δυνατόν νωρίτερα, γιατί τα αρπακτικά δεν βγαίνουν για «φαγητό» μες τη ζέστη!», μας εξήγησε η Φιλιώ. «Τέτοια ώρα δεν έχετε μεγάλες πιθανότητες να τα δείτε, αλλά θα απολαύσετε το δάσος». Κατεβαίνοντας από το μικρό λεωφορείο μετά από μια δεκάλεπτη διαδρομή μέσα στο δάσος, ενωθήκαμε με τους επισκέπτες που είχαν φτάσει με τα πόδια από το πορτοκαλί ή το κίτρινο μονοπάτι. Κάποιοι άλλοι έφταναν με ποδήλατο.

Το δάσος της Δαδιάς έχει τη μαύρη πεύκη, της οποίας η κορυφή είναι «απλωτή» και μπορεί να φιλοξενεί φωλιές μεγάλων αρπακτικών. Χάρη στην ιδιαίτερη τοποθεσία του δάσους, ζουν 36 από τα 38 είδη που υπάρχουν στην Ευρώπη, τα οποία διανύουν μεγάλες αποστάσεις προς τα Βαλκάνια και την Ευρώπη και επιστρέφουν. «Εξάλλου αυτά δεν γνωρίζουν σύνορα! Τα έχουμε σημαδέψει για να καταγράφουμε τις συνήθειες τους», είπε κι άρχισε τις ιστορίες ο νεαρός παρατηρητής και μελετητής, ενώ εγώ έβαζα στοίχημα με τα παιδιά πως τα ξέρει τόσο καλά που τα έχει ονοματίσει κιόλας. «Να τα!», φώναξε ψιθυριστά η μεγάλη μας κόρη. Πάνω από το παρατηρητήριο δύο μαυρόγυπες άρχισαν να κρύβουν κυριολεκτικά τον ήλιο.

Το λεωφορειάκι μας γύρισε πίσω στο Κέντρο Ενημέρωσης. Καθίσαμε για λίγη ώρα στο αναψυκτήριο, όπου υπάρχει και χώρος ειδικά διαμορφωμένος για παιδιά και δεν σταματήσαμε να μιλάμε γι’ αυτό που μόλις είχαμε ζήσει. «Ευτυχώς που ήμαστε μέσα και δεν μας άρπαξαν», ομολόγησε το φόβο της η μικρότερη, ενώ όλες δοκίμαζαν να απλώσουν τα χεράκια τους σε μια προσπάθεια «αναμέτρησης» με τα φτερά των μεγάλων αρπακτικών.

Έχετε υπ’ όψη σας ότι στο χωριό Δαδιά θα βρείτε αξιόλογες ταβέρνες και ότι στα 7 χιλιόμετρα βρίσκεται ο χώρος αναψυχής των Κατρατζήδων. Για να επισκεφτείτε το δάσος της Δαδιάς, φροντίστε να «κλείσετε» την ώρα της ξενάγησης στο 25540 32209, ενώ για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε τη σελίδα www.dadia-np.gr.

Στο Σουφλί για την τέχνη του Μεταξιού 

Φτάσαμε στο Σουφλί από το δρόμο που το συνδέει με το δάσος της Δαδιάς. Εδώ το μάτι χορταίνει πράσινο, πεύκο και βελανιδιές. Και σε ποιον δεν έχει φτάσει η φήμη μεταξιού του Σουφλίου; Στο Σουφλί, χάρη στα μουσεία και τα ζωντανά εργαστήρια μεταξωτών, μπορούμε να θαυμάσουμε το εξαιρετικό αυτό ύφασμα και να μάθουμε για όλες τις φάσεις και τα στάδια της παραδοσιακής σηροτροφίας και μεταξουργίας.

Πιο συγκεκριμένα, στο Μουσείο Μετάξης του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου Πειραιώς που στεγάζεται στο όμορφο αρχοντικό Κουρτίδη, έχουμε τη δυνατότητα να παρακολουθήσουμε την εκκόλαψη του μεταξόσπορου και την εκτροφή του μεταξοσκώληκα με φύλλα μουριάς ως την ύφανση της μεταξωτής φούσκας (του κουκουλιού), το ξετύλιγμα του πολύτιμου νήματος και την επεξεργασία του μεταξιού. Δείτε http://www.piop.gr/el/diktuo-mouseiwn/Mouseio-Metaxis/to-mouseio.aspx. Αυτήν την περίοδο σε συνεργασία με το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα «Β. Παπαντωνίου» (ΠΛΙ), παρουσιάζεται η περιοδική έκθεση «Νύφες. Ιστορίες από μετάξι» με 30 περίτεχνα νυφικά, καλύπτοντας ένα ευρύ κοινωνικό φάσμα, από τα νυφικά της αστικής κοινωνίας έως εκείνα των αγροτικών περιοχών της Ελλάδας. Δείτε περισσότερα στη σελίδα http://www.piop.gr/el/Activities/ekdiloseis-mouseia/MM-nyfes-egainia-2018.aspx.

Επίσης, στο Μουσείο της Τέχνης του Μεταξιού της φημισμένης μεταξοοικογένειας Τσιακίρη έχουμε τη δυνατότητα να θαυμάσουμε την εξέλιξη της τεχνικής και της μόδας από τις παραδοσιακές στολές ως τα σύγχρονα φορέματα και μαντήλια. Δείτε περισσότερα για το μουσείο στη σελίδα www.artofsilkmuseum.gr, και για το εργοστάσιο στη σελίδα www.silkhouse.gr.

Στο Σουφλί, μπορείτε επίσης να επισκεφτείτε τα «Γνάφαλα», την ιδιωτική λαογραφική συλλογή της οικογένειας Μπουρουλίτη. Κι όταν τα παιδιά κουραστούν, στο κέντρο της πόλης βρίσκονται δύο παιδικές χαρές προσβάσιμες και για ΑΜΕΑ και ένας εσωτερικός παιδότοπος, ο «Μύλος».

Κατά την επιστροφή σας στη Λευκίμη, μπορείτε να κάνετε στάση στο Τυχερό για μια βόλτα, ιππασία και κανό ή για ξεκούραση στη λίμνη όπου βρίσκεται το οικουτουριστικό κέντρο «Θράσσα». Στο Τυχερό μπορείτε να κάνετε και μπάνιο σε πισίνα το καλοκαίρι http://crystalpoolbartychero.blogspot.gr.

Στο Δέλτα του Έβρου για τα αποδημητικά πουλιά

Σηκωθήκαμε νωρίς εκείνη την ημέρα γιατί θέλαμε πριν τη βαρκάδα στο Δέλτα του Έβρου να περάσουμε από τον «Παρθενώνα της Θράκης», την Παναγιά Κοσμοσώτειρα, αλλά και το «Κάστρο», το καφέ-ζαχαροπλαστείο που βρίσκεται λίγο έξω από τις Φέρες για έναν πρωινό καφέ σε έναν «κήπο» με παιδική χαρά και λιμνούλες με βατραχάκια.

Το Δέλτα ενός ποταμού δεν είναι εύκολο να το συλλάβει το παιδικό μυαλό. Δεν είναι απλό να καταλάβει ένα παιδί πώς το ποτάμι κατά την έξοδό του στη θάλασσα χάνει την ορμή του, ρηχαίνει και μοιάζει με μια αχανή λίμνη. Ειδικά όταν ανθρώπινο μάτι αδυνατεί να δει την «άκρη» του. Στο Κέντρο Πληροφόρησης, με μακέτες και με τη βοήθεια μιας ολιγόλεπτης προβολής ήρθαμε σε επαφή με το σύμπλεγμα του Δέλτα του Έβρου. Ένα σύμπλεγμα από λιμνοθάλασσες, λίμνες, κανάλια, καλαμιώνες, παραποτάμια δάση, με πιο σημαντική τη λιμνοθάλασσα Δράνα, όπου ζουν χιλιάδες πάπιες. «Στη λιμνοθάλασσα Παλούκια βρίσκεται ο νανόκυκνος. Στη λιμνοθάλασσα Λακκί ζουν συνήθως φοινικόπτερα. Η άνοιξη είναι φανταστική στην περιοχή της Άνθειας, όπου το χειμώνα γίνεται ιδανική για παρατήρηση πουλιών», διάβασε η κόρη μας σε έναν χάρτη του Δέλτα φτιαγμένου για παιδιά.

«Μερικά πουλιά από το βορρά ξεχειμωνιάζουν στο Δέλτα. Άλλα έρχονται από τη Σαχάρα. Για να πετύχετε μετανάστευση, πρέπει να έρθετε τις σωστές μέρες», εξηγούσε ο οδηγός της πλάβας, της παραδοσιακής ξύλινης βάρκας, καθώς αυτή «έσκιζε» τα ρηχά νερά. «Ένα από τα τελευταία ζεύγη θαλασσαετών στην Ελλάδα και η λεπτομύτα, το πιο σπάνιο πουλί στην Ευρώπη, ζουν εδώ. Στην τουρκική πλευρά του Δέλτα καλλιεργούν ρύζι. Στην ελληνική πλευρά, έχει αναπτυχθεί ο οικοτουρισμός», συνέχισε καθώς συναντούσαμε μια ομάδα ξένων παρατηρητών πουλιών να επιστρέφει στο Κέντρο Πληροφόρησης. «Από το 1950 που κατασκευάστηκαν κανάλια και αναχώματα, υπάρχουν κι εδώ καλλιέργειες. Από το 1971 όμως, το Δέλτα προστατεύεται από τη Ramsar και το δίκτυο Natura και οι καλλιέργειες φτάνουν ως ένα σημείο, ενώ πρέπει όλοι να έχουν άδεια», συμπλήρωσε ο οδηγός δείχνοντάς μας μια παραλία που είχε σχηματιστεί από το «υλικό» που έφερε ο ποταμός τον φετινό χειμώνα. «Πέρσι, από εδώ μπορούσαμε να βγούμε στη θάλασσα». Τώρα μπροστά μας βρισκόταν ένα φυσικό ανάχωμα που εμπόδιζε τη βάρκα μας, αλλά και το ποτάμι να «χυθεί» στο Θρακικό πέλαγος.

Επιστρέψαμε στην Τραϊανούπολη, όπου βρίσκεται το Κέντρο Πληροφόρησης, για να θαυμάσουμε τη θέα από το λόφο του Αη Γιώργη και να επισκεφτούμε τις αρχαίες ιαματικές πηγές του Τραϊανού. Για να επισκεφτείτε το Δέλτα του Έβρου, πρέπει να κάνετε κράτηση στο Κέντρο Πληροφόρησης στο τηλέφωνο 25510 61000, ενώ για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε τη σελίδα www.evros-delta.gr.

Από το Διδυμότειχο ως την Ορεστιάδα με βλέμμα στην Ανατολή

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να επισκεφτεί κανείς τον Έβρο. Πράγματι το δάσος της Δαδιάς και το Δέλτα έχουν τη φήμη, αλλά λίγοι ξέρουν πως το Διδυμότειχο έχει παράδοση στο καλό παγωτό, πως στο Πραγγί βρίσκονται οι περισσότεροι πελαργοί που μπορεί να δει άνθρωπος με μια ματιά και πως το Πύθιο χρησιμοποιούσαν οι Καντακουζηνοί για τόπο κυνηγιού ή … ερωτικό καταφύγιο -όπως λένε τα «μασάλια» των ντόπιων.

Το Διδυμότειχο οφείλει το όνομά του είτε στο δίδυμο βυζαντινό τείχος, είτε στις δύο απέναντι οχυρωμένες πόλεις, τη μια του (σημερινού) κάστρου και την άλλη της Αγ. Πέτρας. Εδώ βρίσκεται το μεγάλο τζαμί Βαγιαζήτ του 1420, ένα από τα πιο σημαντικά οθωμανικά τεμένη της Ευρώπης, που πρόσφατα υπέστη μεγάλη καταστροφή λόγω πυρκαγιάς.

Το Στρατιωτικό Μουσείο αξίζει σίγουρα μία επίσκεψη. Είναι καινούριο και κρύβει στα εκθέματά του τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας, αλλά και ένα πολύ συγκινητικό γεγονός: ένα γράμμα μιας μητέρας που μόλις είχε χάσει σύζυγο και παιδί στον πόλεμο με το οποίο ενημέρωνε την Πολιτεία ότι και ο μικρός της γιος είναι σε ηλικία που μπορεί να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην Πατρίδα.

Το Διδυμότειχο έχει και κάτι ακόμα, ιδιαίτερα ενδιαφέρον για μικρούς και μεγάλους: το παγωτό από φρέσκο γάλα. «Στο Διδυμότειχο, την Αλεξανδρούπολη και το Σουφλί βρίσκεις νόστιμο παγωτό γιατί υπάρχει παράδοση στο καλό γάλα. Παλιά στο Πραγγί -θυμάμαι- υπήρχαν μέχρι και 300 βουβάλια. Ο παγωτατζής περνούσε με το τρίκυκλο σε γάμους και πανηγύρια και πουλούσε παγωτό κασάτο. Ακόμα και σήμερα, στο Σουφλί είναι γνωστός ο «Πάσχος», τα παγωτά «Παραπάνγκου» στο Διδυμότειχο και ο «Ορέστης» στην Ορεστιάδα», διηγείται ο κύριος Σταύρος Ματινόπουλος. Αυτός και η σύζυγός του η κυρία Μεταξία ζουν στο Διδυμότειχο μετά από πολλά χρόνια εργασίας στο Βέλγιο στα ανθρακωρυχεία, όπως άλλωστε πολλοί κάτοικοι της περιοχής.

«Τα χωριά ξεχωρίζουν από το πώς είναι οι δρόμοι τους. Όπου βλέπεις φαρδιούς δρόμους, όπως στο Ισαάκιο, πρόκειται για χωριά προσφύγων από την Ανατολική Θράκη. Όπου βλέπεις στενούς δρόμους, τα χωριά είναι παλιά, βυζαντινά. Έτσι είναι για παράδειγμα το Πύθιο, οι Πετράδες και το Πραγγί. Εδώ έχτισαν τον Πύργο τους οι Καντακουζηνοί για να επισκέπτονται την περιοχή για κυνήγι ή για ερωτικό καταφύγιο!», εξηγεί η μία τους κόρη, η Ειρήνη μιλώντας για τις ιστορίες που έχει ακούσει από παππούδες του χωριού.

Το πατρικό της οικογένειας βρίσκεται στο Πραγγί, κοντά στο Διδυμότειχο προς το ποτάμι και τα σύνορα. Περπατήσαμε παράλληλα με τις παλιές σιδηροδρομικές γραμμές αργά το απόγευμα. Στη σειρά παραταγμένες φωλιές πελαργών, άλλες με τη θηλυκιά, κι άλλες με το ζευγάρι. «Εδώ είναι τόσοι οι πελαργοί, όσοι τα περιστέρια στις πόλεις. Τόσοι που στο τέλος θα τους βαρεθούμε», ομολόγησε στην ομήγυρη η μεσαία μας κόρη. Λίγο παρακάτω, ο παλιός σιδηροδρομικός σταθμός «Πραγγί», ίσως ο μικρότερος της Ελλάδας και δίπλα ο «Μπουφές και το Μασάλι», το στέκι των γκαϊντατζήδων του Διδυμότειχου.

Οι σιδηροδρομικές αυτές γραμμές αποτελούσαν τμήμα του Σιδηροδρόμου της Ανατολής. Συνεχίζουν μέχρι το Πύθιο, όπου μέχρι το 2011 διακλαδίζονταν με αυτές που έφταναν ως την Κωνσταντινούπολη, και φτάνουν μέχρι τα Δίκαια, το Ορμένιο και το Σβίλενγκραντ της Βουλγαρίας. «Από εδώ περνούσε και το Orient Express. Θυμάμαι την πρώτη φορά που πέρασα τα σύνορα με τρένο, έπρεπε να αποβιβαστούμε από την ελληνική αμαξοστοιχία, να περάσουμε απέναντι και να επιβιβαστούμε στην τουρκική αμαξοστοιχία. Περιμέναμε αρκετές ώρες κάτω από τον ήλιο για να πάρουμε την απαραίτητη σφραγίδα πάνω στο διαβατήριο», μας εξομολογήθηκε ο Γάλλος περιηγητής, λάτρης του τρένου με μια διάθεση που θύμιζε τους οριενταλιστές πρόγονούς του. «Τι ωραία που θα ήταν να λειτουργούσε το τρένο για τον τουρισμό και να μπορούσαμε να κάνουμε και οινογευσία των κρασιών από τα αμπέλια του Έβρου», ευχήθηκε.

Εγώ πάλι θυμάμαι το μικρό εκείνο χρονικό διάστημα που λειτουργούσε το Dostluk-Filia Express και ούτε κατεβαίναμε, ούτε ανεβαίναμε στο τρένο. Ξεκινούσε 7 η ώρα το απόγευμα, ταυτόχρονα από τη Θεσσαλονίκη και την Κωνσταντινούπολη κάθε μέρα, απολάμβανες τα χρώματα της δύσης στη μία χώρα και της ανατολής στην άλλη, όπου έφτανες 7 το πρωί, ξεκούραστος μετά από έναν καλό ύπνο σε καμπίνα. Σήμερα στο Πύθιο μοιάζουν όλα να ακινητοποιήθηκαν την ημέρα που σταμάτησε η γραμμή. Οι μόνοι ήχοι, τα βατράχια και το γάβγισμα από δύο σκυλιά που μάλλον έχουν αναλάβει το ρόλο του φύλακα της ελληνικής και της γαλλικής σημαίας.

Φτάσαμε στην Ορεστιάδα με τους φαρδιούς δρόμους που μαρτυρούν ότι η νέα πόλη κτίστηκε από πρόσφυγες. Το Ιστορικό-Λαογραφικό Μουσείο της πόλης επιβεβαιώνει την υπόθεση, καθώς εκθέτει μέρος της περιουσίας των προσφύγων, κειμήλια και … χώμα από κάθε πατρίδα τους www.musorest.gr. Τις ανατολίτικες καταβολές επιβεβαίωναν και οι γεύσεις από το παραδοσιακό καφενείο, το Σταυροδρόμι που κάτσαμε για ένα γρήγορο μεζέ: πλιγούρι, τηγανιά, μπεκρή μεζέ, κεφτεδάκια με πικάντικη σάλτσα, ρύζι με κρεμμυδάκια και δυόσμο.

Η δύση του ηλίου μας βρήκε στη Νέα Βύσσα, στο «Παρατηρητήριο», ένα καφέ με θέα την Ανδριανούπολη και το παρόχθιο δάσος στις Καστανιές, ένα μικρό «τρίγωνο» όπου ο Έβρος δεν αποτελεί το ελληνοτουρκικό σύνορο.

Στα χωριά του Τριγώνου: Σπήλαιο, Πεντάλοφο και Μαράσια

Ένα ακόμα ενδιαφέρον «τρίγωνο» βρίσκεται στον Έβρο: αυτό που σχηματίζεται από τον ποταμό Άρδα και το Τριεθνές Ελλάδας-Βουλγαρίας-Τουρκίας. Με κορυφή το Ορμένιο και τα Δίκαια, τα χωριά του Τριγώνου βρίσκονται πραγματικά στην άκρη της Ελλάδας. Κάποια από αυτά με γηγενείς, κάποια χτισμένα από πρόσφυγες από την Ανατολική και τη Δυτική Θράκη και την Ανατολική Ρωμυλία, διατηρούν όλα συναισθηματικούς δεσμούς με την «πολυκουσεμένη» Ανδριανούπολη, όπως την αποκαλούν, καθώς κάποτε, πολύ παλιά, ανήκαν στο βιλαέτι της.

Στο Σπήλαιο για παπαγάλους

Τα επίθετα στον Έβρο και κυρίως στα χωριά του Τριγώνου λήγουν σε -άκης ή -όπουλος και αυτό οφείλεται στους γραμματείς που κατέγραφαν τα ονοματεπώνυμα των κατοίκων, οι οποίοι κατάγονταν από την Πελοπόννησο ή την Κρήτη. Στο Σπήλαιο συναντήσαμε δύο ξαδέρφια: τον Κώτσα Μερετάκη και τον Κώστα Μερετάκη, και οι δύο μερακλήδες, ταλαντούχοι και με αγάπη σε κάτι ξεχωριστό και για τον καθένα ιδιαίτερο.

Ο Κώστας Μερετάκης είναι από τους πιο γνωστούς νέους μουσικούς παραδοσιακών κρουστών στην Ελλάδα. Ο δεύτερος Κώστας Μερετάκης είναι ηθοποιός και συλλέκτης σπάνιων παπαγάλων. Στο εκτροφείο του στο Σπήλαιο, φροντίζει αμέτρητους παπαγάλους, που φαίνεται να τον υποδέχονται θερμά κάθε φορά που μπαίνει στην περιφραγμένη αυλή με τα τεράστια κλουβιά. «Κάποιοι όπως βλέπετε κυκλοφορούν και ελεύθεροι. Εξαρτάται από τον χαρακτήρα τους». Τα κορίτσια είδαν για πρώτη φορά νεογέννητους παπαγάλους, αλλά και μεγαλύτερους σε όλα τα χρώματα, τους συνδυασμούς και τις «κομμώσεις» και τους περιεργάζονταν για ώρα μέχρι που κουράστηκαν από τις «τσιριχτές» φωνές τους και την ακατάσχετη πολυλογία.

Οι Μερετάκηδες μας συνόδευσαν στην Αρχαιολογική Εκπαιδευτική Έκθεση Σπηλαίου, στο λόφο του χωριού, με εκθέματα από τον ταφικό τύμβο της Μικρής Δοξιπαράς, η μοναδικότητα του οποίου έγκειται στο ότι βρέθηκαν στο χώρο οι άμαξες και τα άλογα θαμμένα μαζί με τους νεκρούς. Σε αυτό το σημείο βρίσκεται ένα καφέ-εστιατόριο με παιδική χαρά και θέα όλο τον κάμπο με τα αμπέλια και τις καμπυλωτές πεδιάδες που φτάνουν μέχρι τον Άρδα και τον Έβρο. Από τα αμπέλια αυτά -μάθαμε αργότερα- βγαίνει το κρασί από τα «Εβρίτικα Κελάρια» www.evritiko.gr.

Στον Πεντάλοφο για «κυνήγι»

Στο τραπέζι «προσγειώθηκαν» το αγριογούρουνο κρασάτο, αγριογούρουνο λουκάνικο, ελάφι στιφάδο, ελάφι σε μπιφτέκι, ορτύκια σχάρας με πράσα, δεντρολίβανα, μαγειρεμένα με κόκκινο κρασί και μπαχάρια. «Η περιοχή είναι γνωστή για το κυνήγι ήδη από τα βυζαντινά χρόνια», ξεκίνησε να μας λέει ο κύριος Μανώλης Χατζηπαναγιώτου, ιδιοκτήτης του «Ευρωθηράματος», της πρότυπης μονάδας εκτροφής θηραμάτων, που βρίσκεται στον Πεντάλοφο του Έβρου. «Ξεκινήσαμε ως μία μονάδα εκτροφής θηραμάτων, αλλά αυτό τράβηξε το ενδιαφέρον τόσο των κατοίκων της περιοχής, όσο και των ξένων οικογενειών, και επιθυμούσαν να βλέπουν τα ζώα. Τα ζώα όμως δεν πρέπει να έρχονται σε επαφή με ανθρώπους γιατί (οι άνθρωποι) φέρουν αρρώστιες. Έτσι φτιάξαμε ένα «εκθετήριο», μετά ένα εστιατόριο και σήμερα μια πλήρη αγροτουριστική μονάδα», συνέχισε.

«Έρχονται νησιώτες από τη Χίο και τη Μυτιλήνη. Έρχονται Κρητικοί λόγω της αεροπορικής σύνδεσης Σητείας-Αλεξανδρούπολης… Συνήθως για να κάνουν διακοπές και να ξεκουραστούν Έρχονται και άνθρωποι από όλη την Ελλάδα έχοντας βάλει στόχο να επισκεφτούν και το τελευταίο σημείο στο χάρτη», συμπληρώνει η κυρία Ελένη Λυρούδη, η σύζυγος, καθώς το κρασί ρέει άφθονο και τα παιδιά έχουν δώσει όλη τους την ενέργεια στο κρυφτο-κυνηγητό στην απέραντη φροντισμένη έκταση με τους κήπους, τα λουλούδια και τα ψηλά δέντρα.

Πριν φύγουμε, κάναμε μια μικρή βόλτα για να δούμε τα ζαρκάδια και τα ελάφια, που ξεμάκραιναν φοβισμένα όταν πλησιάζαμε πολύ κοντά στην περίφραξη. Δείτε περισσότερα στη σελίδα https://eurothirama.wordpress.com/.

Στα Μαράσια για τα «σύνορα»

Διασχίσαμε μεγάλα λιβάδια με ηλιοτρόπια, χωράφια με μπαμπάκια και πεδιάδες με αμέτρητους λόφους και υψώματα για να φτάσουμε στα Μαράσια. Σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία, στο σιδηροδρομικό σταθμό και σε ένα σημείο του Έβρου που ο ποταμός σχηματίζει ένα νησάκι βρίσκεται το καφέ «Άνοδος». Οι Μερετάκηδες μας τράταραν τι άλλο; Παγωτό. Και μας διηγήθηκαν πολλές ιστορίες, «μασάλια» όπως λένε οι ντόπιοι, κοιτώντας με περιέργεια αν φαίνεται ο Τούρκος στρατιώτης από το απέναντι φυλάκιο: μας μίλησαν για μια γιαγιά που ύψωνε κάθε μέρα στα Μαράσια την ελληνική σημαία, για μια άλλη, πρόσφυγα από την Ανδριανούπολη που ζούσε μέχρι το τέλος της ζωής της μισή εβδομάδα στα Κόμαρα και μισή στην πατρίδα… και άλλα πολλά.

Στα παιδιά φάνηκε αδιάφορη η παιδική χαρά μπροστά σε αυτές τις ιστορίες, αλλά πιο πολύ ενδιαφέρον έδειξαν για την έννοια των συνόρων, που και για εμάς τους ενήλικες, αν δεν έχουμε ζήσει σε παραμεθόριες περιοχές, κρύβουν κάτι μυστηριακό. «Δηλαδή μετά από αυτά τα συρματοπλέγματα, αλλάζει ο κόσμος;», αναρωτήθηκε η μία. Σε αυτό το σημείο, ήταν πιο εύκολο να τους εξηγήσουμε τι αλλάζει και τι … μένει ανενόχλητο!

Στην πρωτεύουσα Αλεξανδρούπολη

Η περιήγησή μας στον Έβρο όπως ξεκίνησε, έτσι και ολοκληρώνεται. Στην πρωτεύουσα του νομού, την Αλεξανδρούπολη. Δίπλα στη θάλασσα, κάτω από το Φάρο, με βόλτες στα σοκάκια με τα παγωτατζίδικα και τα παραδοσιακά καφενεία, με θαλασσινά και ψάρια πάνω στην παραλία.

Το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης αξίζει σίγουρα μια επίσκεψη. Δείτε περισσότερα στη σελίδα http://emthrace.org. Για να φάτε με παιδιά, βολικό είναι το Νησιώτικο στην παραλία, που δίπλα έχει παιδική χαρά και η ταβέρνα του Αη Γιώργη στη Νέα Μάκρη. Για καφέ, βόλτα, παιχνίδι σε παιδικές χαρές και ποδήλατο, μπορείτε να πάτε στο Πάρκο Προσκόπων (πρώην Εγνατία) και το Πάρκο Κυκλοφοριακής Αγωγής που βρίσκονται λίγο έξω από το κέντρο της πόλης.

Πριν αναχωρήσετε από τον Έβρο, προμηθευτείτε προϊόντα από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Γυναικών Τριγώνου «Γαία» www.gaia-evros.gr και φροντίστε να έχετε μαζέψει αρκετό φωτογραφικό υλικό από τη φύση της περιοχής, γιατί τα παιδιά θα σας το ζητήσουν για να το παρουσιάσουν στο σχολείο.

Ο ξενώνας Απολιθωμένο Δάσος, εκτός της ιδιαίτερης τοποθεσίας του μέσα στη φύση, μπορεί να αποτελέσει ορμητήριο για εκδρομές σε όλο το νομό και είναι ιδανικό κατάλυμα για οικογένειες και παρέες με πολλά παιδιά. Σε συνεννόηση με τη διεύθυνση, οι επισκέπτες μπορούν να κάνουν ποδήλατο βουνού, σάουνα και χαμάμ, ενώ τα παιδιά θα παίζουν στον εσωτερικό παιδότοπο ή την αυλή. Για τον ξενώνα Απολιθωμένο Δάσος επισκεφτείτε www.ap–dasos.gr.

Επίσης για ένα ταξίδι με παιδιά στην ευρύτερη περιοχή, επισκεφτείτε Οικογενειακός οικοτουρισμός στη βόρεια Ελλάδα